Fırat Nehri’nin kıyısında, sarp dağların arasında sessizce duran Kemaliye, son günlerde arkeoloji dünyasının dikkatini yeniden üzerine çekti. İlçenin farklı noktalarında bulunan tarihi kalıntılar, bölgenin binlerce yıllık geçmişine ışık tutuyor.
Aşutka köyü arazisinde yer alan Endiçi Kalesi, İlk Çağ’dan günümüze ulaşan ender yapılardan biri. Kalenin taş duvarlarında, rüzgârın ve zamanın izleri kadar eski uygarlıkların nefesi hissediliyor.
İlçenin güneyinde, Fırat Nehri’nin içindeki taşlar üzerinde yer alan Roma Mezarlığı, suyun yüzyıllardır sakladığı bir tarih barındırıyor. Mezar taşlarının üzerindeki motifler, Roma döneminin izlerini bugüne taşıyor.
Kuzeybatıda yer alan Pigan Kalıntıları, Roma, Bizans ve Selçuklu dönemlerinden katman katman geçmiş bir tarih sunuyor. Bölge halkı, yıllardır buradaki taş yığınlarının altında gizlenen yapılar hakkında efsaneler anlatıyor.
Doğuda bulunan Hasgel Kalıntıları, Roma döneminden kalma sütunlar ve temellerle dikkat çekiyor. Göz alıcı taş işçiliği, o dönemin mimari zarafetini bugüne taşımış durumda.
Ve nihayet Arsanias Kalıntıları… Kale, toplantı salonu ve bir zamanlar ibadet edilen kilise… Bugün çoğu yıkık olsa da, bu alan Roma dönemine uzanan bir medeniyetin kalp atışlarını duyuruyor.
Uzmanlar, Kemaliye’nin bu denli zengin kalıntılarla dolu olmasının, bölgenin antik çağlarda stratejik bir merkez olduğunu gösterdiğini belirtiyor. Her taşın, her sütunun ardında başka bir hikâye saklı.
Belki de Fırat’ın sularında yankılanan o eski sesler, sadece tarihçilerin değil, tüm insanlığın yeniden keşfetmesi gereken bir geçmişin daveti…
