İstanbul Arkeoloji Müzeleri, dünyanın en ağır lahdi olan Sidamara Lahdi’ne ev sahipliği yapmaya devam ediyor. 1901 yılında Konya Ereğli yakınlarındaki Ambar köyünde keşfedilen bu devasa eser, Roma dönemine ait görkemli detaylarıyla ziyaretçileri hayran bırakıyor. Antik dönemde Sidamara olarak bilinen köyde bulunduğu için bu isimle anılan lahit, MS 2-3. yüzyıla tarihleniyor ve yaklaşık 32 tonluk ağırlığıyla dünyada bir benzeri daha yok.
Beyaz mermerden oyulmuş bu muazzam yapı, kapak ve sanduka olmak üzere iki ana bölümden oluşuyor. Lahdin kapağında yarı uzanmış şekilde tasvir edilmiş bir erkek ve bir kadın figürü yer alıyor. Uzmanlara göre bu figürler lahdin ait olduğu kişi ve eşi. Baş uçlarında ve ayak diplerinde yer alan iki küçük Eros, kapaktaki sahneye mitolojik bir boyut katıyor. Eroslar, kapağın friz kısmında da aslan, ayı ve panterlerle yaptıkları mücadeleyle detaylı bir şekilde betimlenmiş.
Lahdin gövdesini oluşturan sanduka kısmı, neredeyse bir açık hava tiyatrosu kadar hareketli. Uzun yüzeylerinden birinde, ortadaki üçgen niş ve yanlardaki kemerli bölmelerde zengin bitkisel motifler göze çarpıyor. Bu mimari düzenlemenin merkezinde, bir sandalye üzerinde oturan figür dikkat çekiyor. Filozof ya da şairi andıran bu kişinin ölen kişi olduğuna inanılıyor. Yanındaki kadın figürü muhtemelen eşi; diğer yanda, Artemis’in kıyafetiyle resmedilmiş genç kız figürüyse büyük ihtimalle kızı. Sahnenin uçlarında ise mitolojinin ünlü ikizleri, mızrak ve at dizginiyle betimlenen Dioskurlar yer almakta.
Lahdin diğer uzun yüzü ise başlı başına bir aksiyon sahnesi: At üstündeki genç adamlar, panter ve yaban domuzu gibi hayvanları avlarken gösteriliyor. Alt bölümdeyse, eğitmenleri eşliğinde spor yapan genç erkekler betimlenmiş. Bu sahneler, dönemin aristokrat yaşantısına ışık tutuyor.
Kısa yüzlerden birinde yer alan mezar kapısına yaklaşan, sepetinde incir ve üzüm taşıyan genç kadın figürüyle karşılayan parşömenli adam arasında dramatik bir buluşma yaşanıyor. Diğer kısa yüzdeyse bir genç adam, köpeklerle birlikte av sahnesinde betimlenmiş.
Zamanda Donmuş Bir Hayat
Sidamara Lahdi sadece antik bir mezar değil; dönemin gündelik yaşantısından felsefesine, mitolojisinden sanatına kadar birçok ayrıntıyı bünyesinde barındıran bir zaman kapsülü adeta. 32 tonluk bu mermer sessizlik, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde tarih meraklılarını bekliyor.a
